Jak przezwyciężyć stronniczość w procesie rekrutacji pracowników?

Stronniczość to ocenianie czegoś lub kogoś na podstawie subiektywnych odczuć i upodobań, lub uprzedzeń. Jej źródłem są niejednokrotnie błędy poznawcze, czyli skróty myślowe i automatyczne skojarzenia. Mózg tworzy je na podstawie wcześniej zdobytych doświadczeń i informacji, by przyspieszyć i uprościć proces podejmowania decyzji. O ile w sytuacji zagrożenia może to uratować życie, w codziennym funkcjonowaniu bardziej szkodzi niż pomaga. Zwłaszcza, jeśli ocenie poddajemy drugiego człowieka, jak na przykład podczas rekrutacji pracowników. Czy da się jednak całkowicie wyeliminować stronniczość z tego procesu? Raczej nie jest to możliwe, ale z pewnością należy dążyć do jej zminimalizowania.

Uprzedzenia i najczęstsze błędy poznawcze

Bez wątpienia, stronniczość w rekrutacji jest ogromnie szkodliwa. Od decyzji rekruterów zależy w końcu przyszłość kandydatów do pracy. Na jakie błędy poznawcze powinniśmy być zatem szczególnie wyczuleni w tym procesie?

stronniczość

Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest uleganie tzw.efektowi aureoli. Polega on na przypisywaniu pozytywnych cech osobie, która nam się podoba wizualnie. Jego przeciwieństwem jest efekt golema, kiedy oceniamy negatywnie kompetencje danego człowieka, jeśli coś nie przypadło nam do gustu w jego w wyglądzie (np. nadwaga, pomięta koszula itp.). Podatni też jesteśmy na efekt podobieństwa, czyli faworyzujemy ludzi, z którymi mamy coś wspólnego (np. podobne wykształcenie, poglądy polityczne, czy hobby).

To oczywiście nie wszystkie błędy. Niestety ciągle mamy jeszcze do czynienia z różnym traktowanie kandydatów ze względu na ich płeć. Zwłaszcza podczas rekrutacji na stanowiska managerskie. Nadal bowiem silnie zakorzenione są w społeczeństwie stereotypy, które to, co męskie utożsamiają z przywództwem, siłą i odpornością psychiczną, a właśnie te cechy poszukiwane są w przypadku kierowników. Kobiety faworyzuje się z kolei często przy poszukiwaniu pracowników do obsługi klienta, gdzie ważna jest empatia. 

O kolejnych błędach w rekrutacji mówi Justyna Drabik, HR Senior Project Manager w agencji doradztwa personalnego Advisory Group TEST Human Resources: 

W procesie ewaluacji kandydatów duże znaczenie ma także efekt kontrastu. Po fantastycznym kandydacie, każdy kolejny wydaje się być słaby lub przeciętny. Z tego też powodu musimy unikać porównywania kandydatów między sobą – zamiast tego odnośmy się do wcześniej ustalonego docelowego profilu pracownika. Należy uważać również na efekt potwierdzenia. Polega on na tendencji do szukania dowodów mówiących o prawdziwości naszych wcześniejszych przekonań. Jeśli więc kandydat zrobił na nas złe pierwsze wrażenie (np. przyszedł spóźniony) – możemy zadawać coraz to trudniejsze pytania, tak aby potwierdzić nasze negatywne zdanie o tej osobie. 

Poza wymienionymi wyżej przykładami stronniczości indywidualnej, istnieją jeszcze uprzedzenia systemowe. Mogą one wynikać bezpośrednio z kultury organizacji, wartości jakimi się kieruje, a także ze stosowanych przez nią metod selekcji i rekrutacji pracowników, które same w sobie mogą zaburzać obiektywizm oceny.

Jak przestać być stronniczym i tym samym stać się lepszym rekruterem? 

Znając mechanizm powstawania uprzedzeń, możemy starać się przezwyciężyć stronniczość i wprowadzić zmiany, które ograniczą liczbę błędnych wyborów. Już sama świadomość możliwych błędów, pomaga bowiem zachować czujność i wyłapać pewne schematy działania, a następnie się od nich odciąć. Warto przy tym korzystać z rozwiązań systemowych. Przykładowo, chcąc zachować bezstronność podczas selekcji CV, możemy  przy pomocy agencji doradztwa personalnego przeprowadzić tzw. ślepą rekrutację. Polega ona na tym, że od eksperci z zewnętrznej firmy dostarczają nam życiorysy z ukrytymi danymi, które mogłyby zaburzać naszą ocenę (np. płeć,wiek, zainteresowania). W ten sposób skupiamy się wyłącznie na kompetencjach kandydatów.

Innym sposobem na zwiększenie obiektywizmu jest przeprowadzanie rozmowy kwalifikacyjnej przy udziale kilku rekruterów. Im więcej perspektyw, tym łatwiej o bezstronność. Należy jednak uważać na efekt konformizmu, czyli tendencję do przyznawania racji grupie. Można jednak łatwo go uniknąć, zbierając pisemne opinie o kandydacie przed rozpoczęciem wspólnej dyskusji na jego temat.

Kolejną polecanym przepisem na pokonanie stronniczości jest standaryzacja pytań podczas rozmów kwalifikacyjnych, czyli poruszanie tych samych tematów ze wszystkimi kandydatami. By natomiast uniknąć nieporozumień wokół wynagrodzenia przy składaniu ostatecznej oferty zatrudnienia, warto ustalić wcześniej widełki płacowe. W ten sposób unikniemy agresywnych negocjacji z kandydatem i zyskamy gwarancję równej i sprawiedliwej rekrutacji.

You may also like...